Niemieckie prawo o obywatelstwie przewiduje różne przyczyny utraty obywatelstwa, które poniżej przedstawiamy.

1. Utrata przez przyjęcie obcego obywatelstwa

W sprawach po 27.06.2024 roku obowiązuje ustawa nowelizująca prawo o obywatelstwie (StARModG).  Nie dochodzi już do utraty obywatelstwa niemieckiego wskutek przyjęcia obcego obywatelstwa. Niemcy za granicą, którym nadano na wniosek obywatelstwo innego państwa, nie tracą już obywatelstwa niemieckiego; zgoda na zachowanie obywatelstwa nie jest już konieczna.

Jednak w przypadku nabycia na wniosek obywatelstwa innego państwa przed wejściem w życie ustawy nowelizującej prawo o obywatelstwie (StARModG) i nieposiadania zgody na zachowanie obywatelstwa, dochodzi do utraty obywatelstwa niemieckiego.

2. Utrata przez zrzeczenie się, wzgl. zwolnienie z obywatelstwa

Obywatel Niemiec może zrzec się swojego niemieckiego obywatelstwa, jeśli uzyskał już pisemne zapewnienie, że zostanie nadane mu obywatelstwo innego państwa, a wskutek zwolnienia z obywatelstwa nie stanie się bezpaństwowcem.

Jeśli mieszkają Państwo w Polsce i posiadają poza obywatelstwem niemieckim również obywatelstwo polskie (lub obywatelstwo innego państwa), a chcą zrezygnować z obywatelstwa niemieckiego, muszą Państwo złożyć w tym celu wniosek o zrzeczenie się obywatelstwa.

Wniosek ten zostanie rozpatrzony przez Federalny Urząd Administracyjny w Kolonii, który według właściwości zajmuje się sprawami obywatelstwa Niemców mieszkających za granicą. Zrzeczenie się obywatelstwa staje się skuteczne z chwilą wręczenia przez przedstawicielstwo Niemiec za granicą aktu zrzeczenia się obywatelstwa.

Od momentu wejścia w życie ustawy nowelizującej prawo o obywatelstwie (StARModG) w dniu 27.06.2024 roku obywatel Niemiec nie może już zostać zwolniony z obywatelstwa niemieckiego.

Więcej informacji na ten temat oraz niezbędne formularze znajdują się tutaj.

3. Utrata w wyniku wstąpienia do sił zbrojnych innego państwa

Co do zasady dobrowolne wstąpienie do obcych sił zbrojnych państwa, którego obywatelstwo wstępujący również posiada, jest od 1.01.2000 r. przy braku wcześniejszej zgody Federalnego Ministerstwa Obrony stanowi przyczynę utraty obywatelstwa niemieckiego. Udział w walkach po stronie organizacji terrorystycznej za granicą również prowadzi do utraty obywatelstwa niemieckiego.

Od 6.07.2011 r. w niektórych landach obowiązuje uproszczona procedura. Zgodnie z tym uznaje się obecnie, że zgoda została udzielona obywatelom Niemiec, o ile posiadają oni także obywatelstwo:

• państwa członkowskiego Unii Europejskiej (UE),
• państwa członkowskiego Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA),
• państwa członkowskiego Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) lub
• państwa wymienionego na liście zgodnie z § 41 ust. 1 rozporządzenia regulującego prawo pobytu na terenie Republiki Federalnej Niemiec (niem: „Aufenthaltsverordnung”)

i wstąpili do sił zbrojnych jednego z ww. państw. Tym samym składanie osobnego wniosku nie jest konieczne. Uznaje się, że zgoda została udzielona. By móc powołać się na tę ogólną zgodę, wstąpienie do sił zbrojnych nie mogło nastąpić przed 6.07.2011 r.

4. Utrata w wyniku prześladowań przez reżim nazistowski (1933-1945)

Die deutsche Staatsangehörigkeit konnte seit dem 01.01.1977 durch rechtswirksame Adoption eines deutschen Kindes durch ausländische Eltern verloren gehen. Kinder, die vor diesem Termin von ausländischen Staatsangehörigen adoptiert worden sind, haben die deutsche Staatsangehörigkeit regelmäßig nicht verloren.

Für Adoptionen ab dem Inkrafttreten des Staatsangehörigkeitsmodernisierungsgesetz (StARModG) am 27.06.2024 gilt die Verlustregel nicht mehr.

5. Utrata przez adopcję

Obywatelstwo niemieckie od 1.01.1977 r. może zostać utracone również przez prawnie skuteczną adopcję niemieckiego dziecka przez rodziców będących obywatelami innego państwa. Oznacza to, że dzieci, które przed tą datą zostały zaadoptowane przez rodziców będących obywatelami innego państwa, nie traciły z reguły niemieckiego obywatelstwa.

6. Utrata przez legitymizację dziecka pozamałżeńskiego

W wyroku z 29.11.2006 r. Federalny Sąd Administracyjny w Lipsku orzekł, że przepisy prawne dotyczące utraty obywatelstwa niemieckiego w przypadku legitymizacji dziecka pozamałżeńskiego przez cudzoziemca nie mają zastosowania z mocą wsteczną od 1.04.1953 r. Wynika z tego, że pozamałżeńskie dzieci matki będącej Niemką, które po 31.03.1953 r. zostały legitymizowane w wyniku poślubienia przez ich matkę cudzoziemca, nie straciły swojego niemieckiego obywatelstwa.

7. Utrata przez zawarcie związku małżeńskiego

Kobiety będące Niemkami, które przed 23.05.1949 r. poślubiły cudzoziemca, traciły obywatelstwo niemieckie nawet wtedy, gdy oznaczało to, że stawały się bezpaństwowcami. Po spełnieniu określonych warunków można przywrócić im obywatelstwo.

Kobiety będące Niemkami, które między 23.05.1949 r. a 31.03.1953 r. poślubiły cudzoziemca, traciły obywatelstwo niemieckie tylko wtedy, jeśli tym samym stawały się bezpaństwowcami.

Od 1.04.1953 r. ślub z cudzoziemcem nie stanowi już przyczyny utraty obywatelstwa.