Republika Federalna Niemiec ma duże zapotrzebowanie na odpowiednich i wykwalifikowanych pracowników. Już w ubiegłych latach rząd federalny znacznie poprawił i jeszcze bardziej uprościł warunki ramowe przyjmowania pracowników wykwalifikowanych do Niemiec. Z dzisiejszej perspektywy zapotrzebowanie to będzie wzrastać w najbliższych latach m.in. ze względu na dobry rozwój gospodarczy i skutki przemian demograficznych. W związku z tym rząd federalny przyjął 18 grudnia 2018 roku Ustawę o imigracji pracowników wykwalifikowanych (Fachkräfteeinwanderungsgesetz). Projekt ustawy został uchwalony 7 czerwca 2019 roku w trzecim czytaniu przez Niemiecki Bundestag, a 28 czerwca 2019 roku został rozpatrzony i przyjęty przez Bundesrat. Ustawa wejdzie w życie 1 marca 2020 roku.

Ustawa o imigracji pracowników wykwalifikowanych tworzy podstawy dla ukierunkowanej i zwiększonej imigracji pracowników wykwalifikowanych z państw trzecich. Celem ustawy jest umożliwienie przyjazdu do Niemiec takim pracownikom wykwalifikowanym, którzy są pilnie potrzebni firmom w Niemczech w związku z dużym zapotrzebowaniem na pracowników i pustymi rynkami kandydatów. Do osób tych należą absolwentki i absolwenci szkół wyższych oraz osoby z dyplomem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe.

Kto w myśl ustawy jest pracownikiem wykwalifikowanym?

Pracownikami wykwalifikowanymi w rozumieniu Ustawy o imigracji pracowników wykwalifikowanych są cudzoziemcy będący obywatelami państw trzecich, którzy

•     posiadają dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe zdobyte w Niemczech albo dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe zdobyte za granicą równorzędne z niemieckimi kwalifikacjami zawodowymi, albo
•     posiadają dyplom ukończenia studiów wyższych w Niemczech bądź też uznawany w Niemczech dyplom ukończenia studiów wyższych za granicą, bądź też posiadają dyplom ukończenia studiów wyższych za granicą porównywalny z dyplomem ukończenia studiów wyższych w Niemczech.

Jakie najważniejsze zmiany przewiduje ustawa?

Do najważniejszych zmian należą:

•     jednolita definicja pojęcia pracownika wykwalifikowanego, która obejmuje absolwentów szkół wyższych i pracowników posiadających dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe,
•     rezygnacja z kontroli pierwszeństwa (tzw. „Vorrangprüfung”) w przypadku uznania kwalifikacji i zawarcia umowy o pracę,
•     brak ograniczeń w przypadku zawodów deficytowych, jeśli dana osoba posiada dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe,
•     możliwość przyjazdu pracowników wykwalifikowanych posiadających dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe, zgodnie z istniejącą regulacją dot. absolwentów szkół wyższych, na czas określony do Niemiec w celu poszukiwania pracy (warunek: znajomość języka niemieckiego, możliwość utrzymania się),
•     lepsze możliwości pobytu na czas uzupełniania kwalifikacji w Niemczech w celu uznania kwalifikacji zawodowych osób, których zagraniczny dyplom został uznany, ułatwienia procedury dzięki połączeniu kompetencji w ramach centralnych urzędów ds. cudzoziemców oraz przyspieszone procedury dot. pracowników wykwalifikowanych.

Czy Ustawa o imigracji pracowników wykwalifikowanych umożliwia także napływ pracowników niewykwalifikowanych lub nisko wykwalifikowanych?

Nie. Ustawa o imigracji pracowników wykwalifikowanych jasno stanowi o tym, że przed przyjazdem do Niemiec zostanie zweryfikowana równoważność dyplomu cudzoziemca w ramach tzw. postępowania w sprawie uznania kwalifikacji (tzw. „Anerkennungsverfahren”). Wyjątek stanowią jedynie specjaliści z branży IT, którzy posiadają co najmniej trzyletnie doświadczenie zawodowe i otrzymują wynagrodzenie w wysokości obecnie min. 4020 euro miesięcznie. Wyjątkiem są także porozumienia o pośrednictwie pracy Federalnej Agencji Pracy, która sprawdza kwalifikacje kandydatów i określa, jakie działania podnoszące kwalifikacje zawodowe są jeszcze niezbędne w celu uznania posiadanych przez nich kwalifikacji. Każdego roku próg wynagrodzenia jest aktualizowany.

Co oznacza rezygnacja z kontroli pierwszeństwa?

Ze względu na dobrą sytuację na rynku pracy odstępuje się od kontroli pierwszeństwa w przypadku zatrudnienia wymagającego kwalifikacji zawodowych, obowiązuje ona jednak nadal, jeśli chodzi o dostęp do kształcenia zawodowego. W związku z tym przed zatrudnieniem pracownika wykwalifikowanego z państwa trzeciego nie trzeba już sprawdzać każdorazowo, czy dane stanowisko mógłby objąć kandydat z Niemiec lub z Europy. W ustawie zawarte jest ponadto upoważnienie do wydania rozporządzenia, zgodnie z którym w przypadku zmiany sytuacji na runku pracy możliwe jest bardzo szybkie ponowne wprowadzenie kontroli pierwszeństwa, na przykład w odniesieniu do pewnych zawodów lub niektórych regionów.

Jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać wizę w celu poszukiwania miejsca nauki zawodu lub miejsca pracy?

Warunkiem otrzymania wizy w celu poszukiwania miejsca nauki zawodu lub miejsca pracy, jak również samej nauki zawodu lub samego zatrudnienia jest wykazanie przez cudzoziemca, że podczas swojego pobytu może się samodzielnie utrzymać i zapewnić utrzymanie towarzyszącym mu ew. członkom rodziny. Ponadto kandydaci powyżej 45. roku życia muszą zarabiać miesięcznie powyżej 3685 euro lub wykazać, że posiadają odpowiednie zabezpieczenie emerytalne.

W zakresie dostępu do rynku pracy kwestią o zasadniczym znaczeniu pozostaje badanie równoważności kwalifikacji oraz badanie warunków pracy. Jest to ważne, by zapewnić odpowiednie wynagrodzenie nowym pracownikom wykwalifikowanym i zapobiec „dumpingowi płacowemu”.

Bliższe informacje znajdują się pod następującymi linkami:  

Make-it-in-Germany

Arbeitsagentur (ENG)

Arbeitsagentur (DEU)